Reactie op bezwaren SCTB tegen claimprocedure
In haar nieuwsbrief van 20 oktober 2023 en wederom in een nieuwsbericht op haar website gedateerd op 27 januari 2025 heeft de SCTB op een rijtje gezet welke bezwaren er volgens haar kleven aan collectieve procedures. De meeste hiervan zijn feitelijk al op deze webpagina besproken, maar hieronder lopen we ze toch graag nog even langs. We volgen daarbij de tekst die de SCTB het meest recent heeft gepubliceerd in het artikel Tien redenen waarom SCTB geen voorstander is van een groeps- of massaclaim van eind januari 2025.
Tot slot zullen we ook ingaan op hetgeen de SCTB over Triodos Tragedie heeft geschreven in de twee laatste van de veelgestelde vragen naar aanleiding van de overeenkomst die de SCTB heeft gesloten met de bank.
1. Doorlooptijd en -snelheid
SCTB: Eventuele juridische procedures kunnen erg lang gaan duren en dat is gezien de gemiddelde leeftijd van certificaathouders een probleem. Gezien het principiële karakter van een gerechtelijke uitspraak en de mogelijke financiële impact voor de bank, is doorprocederen tot en met de Hoge Raad waarschijnlijk. Dat kan een doorlooptijd betekenen van 7 tot 10 jaar totdat duidelijk is of sprake is van een terechte claim.
TT: Juridische procedures kunnen inderdaad erg lang duren, maar dat is niet altijd het geval. Tot nu toe is gebleken dat de bank de voortgang traineert en het kan niet worden uitgesloten dat beide partijen bij een voor hun ongunstige uitslag beroep zullen aantekenen. Een snelle uitspraak is dus niet te verwachten. Dat hebben we onze deelnemers ook altijd voorgehouden. Maar 7 tot 10 jaar is wel heel lang. Of er wordt doorgeprocedeerd tot aan de Hoge Raad is nog maar de vraag. Wanneer een van de partijen meent dat er door het gerechtshof fouten zijn gemaakt, kan dat aan de orde zijn, maar ook in dat geval is een procesduur van 7 tot 10 jaar niet vanzelfsprekend.
Dat het wellicht nog veel langer zal gaan duren voordat de koers van de certificaten zich zo gunstig heeft ontwikkeld, dat de huidige koersverliezen worden gecompenseerd, wordt in het artikel niet benoemd. Maar in een ander nieuwsbericht op de website van de SCTB wordt wel vermeld dat een waardering van meer dan €45 er voorlopig niet in zit.
2. Onzekere uitkomst
SCTB: Uitkomsten van collectieve claimprocedures zijn veelal uiterst onzeker. Daarbij moet bedacht worden dat er van de tegemoetkoming die bedongen is door onze Stichting precedentwerking uit kan gaan, waardoor de financiële uitkomst van het voeren van een procedure kan tegenvallen.
TT: Het eerste is juist, het tweede is suggestief. Ja, de uitkomst is onzeker. Volgens ons juridisch team, en ook volgens andere juristen die we hebben gesproken, hebben wij een goede kans op succes. Maar succes is natuurlijk niet verzekerd. Een rechtszaak is geen tombola, maar de uitkomst is vaak wel moeilijk te voorspellen. Ook al vinden we uiteraard dat we in ons recht staan en denken we dat we een heel goede kans hebben om ons gelijk ook te halen en te krijgen, garanties kunnen we niet geven.
Waarom er een precedentwerking uit zou moeten gaan van de door de SCTB getroffen schikking, is niet duidelijk. Evengoed kan worden betoogd dat deze als schuldbekentenis kan worden opgevat en de deur open zet naar meer individuele claims waarbij een hogere en meer reële schadevergoeding kan worden gevorderd.
3. Waarde van certificaten
SCTB: Collectieve claimprocedures kunnen op een onvoorspelbare manier ten koste gaan van de kapitaalpositie van Triodos Bank en daarmee van de waarde van de certificaten. Koersherstel wordt door claims bemoeilijkt en daarmee wordt ingegaan tegen het belang van de andere certificaathouders die zich niet bij claimorganisaties hebben aangesloten.
TT: De SCTB draait, net zoals de bank dat graag doet, oorzaak en gevolg om en suggereert ten onrechte dat er een rechtsreeks verband bestaat tussen de kapitaalspositie van de bank en de waarde van de certificaten. Dat de koers laag is, is te wijten aan de ondoordachte wijze waarop de bank het certificatenprobleem heeft aangepakt. Daardoor is de kapitaalspositie van de bank intact gebleven, maar die van de certificaathouders ernstig geschaad en is ook het vertrouwen in de bank ondermijnd. De kapitaalspositie van de bank is in de afgelopen jaren dankzij recordwinsten sterker geworden, maar de waarde van de certificaten is niet gestegen.
Als de NAV als vaste waardegrondslag niet was losgelaten en het interne handelssysteem niet was verlaten, was de waarde van de certificaten gestegen en was er geen reden geweest om tegen de bank te procederen. De waarde van de certificaten is het resultaat van vraag en aanbod bij Captin. Tal van factoren hebben daarop invloed uitgeoefend. Rechtszaken en claimprocedures hebben invloed daarop, maar vormen zeker niet de enige factor.
Koersherstel wordt bemoeilijkt omdat Triodos jarenlang doof is gebleken voor de klachten van certificaathouders en uiteindelijk met een heel zuinige compensatie over de brug is gekomen. In de afgelopen jaren is duidelijk geworden dat naar schatting 90 procent van de certificaathouders niets heeft ondernomen tegen het onrecht dat hen is aangedaan. Zij hebben zich noch bij de SCTB, noch bij TT of Trioforum aangesloten en zijn ook geen individuele rechtszaak gestart. Die keuze moet worden gerespecteerd, maar dat geldt ook voor de keuze om individueel of collectief te procederen tegen de bank. Elke keuze heeft consequenties.
4. Aantrekken van nieuwe investeerders
SCTB: Langdurige juridische procedures maken het lastiger om interesse van derden te wekken om te investeren in certificaten.
TT: De beslissing om te investeren in certificaten wordt door verschillende factoren beïnvloed. Rechtszaken en claimprocedures hebben daar invloed, maar vormen zeker niet de enige factor. Bij deze juridische geschillen zijn twee partijen betrokken. Waarom zouden de certificaathouders hun verlies moeten accepteren terwijl de bank verwijtbaar heeft gehandeld. Het is niet aan de certificaathouders om zich te schikken in hun lot. Het is aan de bank om de certificaathouders meer tegemoet te komen. De bank heeft in de Algemene Vergadering van Aandeelhouders toestemming gevraagd en gekregen om 10% van de certificaten terug te kopen voor maximaal de NAV-waarde. Als de Nederlandsche Bank ermee instemt, zou de bank die ruimte kunnen benutten om claims af te kopen. Niet zelden gaan aandelenkoersen van ondernemingen, die een juridisch geschil hebben en door een schikking te treffen schoon schip maken, juist omhoog.
5. Rol van advocaten
SCTB: Wij wijzen erop dat advocaten die ingeschakeld worden bij massaclaims respectievelijk deze zelf opgestart hebben, een financieel belang hebben bij het voeren en voortzetten van procedures. Dat belang is nog groter als zij voor zichzelf een beloning hebben bedongen die afhankelijk is van de hoogte van een eventuele schadevergoeding. Certificaathouders die zich bij zo’n actie aansluiten moeten zich daar goed rekenschap van geven.
TT: Dit is een flauw argument. Ja, de inzet van advocaten kost geld. De SCTB kan het weten, zij heeft zelf ongeveer €90.000 uitgegeven om de gang naar de Ondernemingskamer te maken, maar heeft daar welbeschouwd helaas weinig mee bereikt.
Elke juridische procedure kost geld. Voor individuele certificaathouders is het in veel gevallen te kostbaar om een procedure te starten. Bij no-cure-no-pay procedures is sprake van externe procesfinanciering. Daar hebben wij niet voor gekozen, zo hebben we eerder op deze website geschreven. Hoewel externe procesfinanciering mogelijk was en we eventueel ook op no-cure-no-pay basis hadden kunnen werken, hebben we er de voorkeur aan gegeven om de rechtsgang volledig door de deelnemende certificaathouders zelf te laten financieren.
Bij externe procesfinanciering moet je er rekening mee houden dat een kwart van de opbrengst wordt afgeroomd door de externe financiers. Wij vinden dit teveel en denken dat de kosten te overzien zijn. We hebben met onze advocaten een no-cure-less-pay overeenkomst afgesloten. Dat wil zeggen dat we een lage fixed fee betalen voor alle mogelijk noodzakelijke rechtsgangen (bodemprocedure, hoger beroep en cassatie) en dat daar een flexibele fee bovenop komt bij succes. Voor de flexibele fee zullen enkele procenten van de opbrengst worden afgeroomd. We hebben volgens ons een heel goede en redelijke overeenkomst met ons juridisch team gesloten. De advocaten delen in het risico dat de deelnemers aan de procedure lopen. De kosten en risico's voor onze deelnemers zijn relatief beperkt.
6. Wie betaalt de rekening?
SCTB: Indien collectieve procedures uiteindelijk toch succesvol mochten zijn, dan gaan de baten daaruit uitsluitend naar de beperkte groep van certificaathouders, die zich bij collectieve claimorganisaties hebben aangesloten. Dat gaat daarmee ten koste van alle andere certificaathouders. Vaak zijn dat de certificaathouders die niet de middelen hebben om een procedure te voeren (veelal kleinere certificaathouders waarvoor het belang om mee te doen met een massaclaim absoluut niet opweegt tegen de kosten) of niet de tijd hebben om een procedure te voeren (vaak ook gegeven de leeftijd).
TT: Zie ook onze reacties onder 3 en 5. Aan onze claimprocedure nemen certificaathouders met veel en weinig certificaten deel en de gemiddelde leeftijd is hoog. De financiële drempel om mee te doen is laag, maar procederen kost hoe dan ook geld. Iedereen draagt bij naar vermogen.
Of, en zo ja in welke mate, de certificaathouders die niet deelnemen aan een collectieve claim opdraaien voor de kosten van de schade die de bank eventueel moet vergoeden aan certificaathouders die dat wel doen, staat op voorhand niet vast. Een eventuele vergoeding aan procederende certificaathouders gaat zeker ten laste van de NAV, maar hoe die zich door vertaalt naar de waarde van de certificaten is niet te voorspellen. De directe relatie die vroeger bestond tussen NAV en waarde van de certificaten bestaat niet meer. Alle certificaathouders hebben de keuze gehad om wel of niet tegen de bank te procederen en elke keuze heeft consequenties.
Overigens is de argumentatie van de SCTB nogal hypocriet. Immers het is een feit dat de schikking die de SCTB zelf met de bank heeft getroffen ten koste gaat van het dividend voor alle certificaathouders. Ook de certificaathouders die zich niet kunnen vinden in de afspraken die de SCTB met de bank heeft gemaakt, het aanbod van de bank niet willen accepteren en de bank geen finale kwijting verlenen ontvangen over 2024 geen dividend.
7. Wat is het effect op de missie van de bank?
SCTB: Potentieel kunnen de collectieve claims bij succes de kapitaalbasis van de bank aantasten en daarmee de continuïteit van de bank en het uitvoeren van haar missie, in gevaar brengen.
TT: Ook hierop zijn we eerder ingegaan. Rechters zullen bij een eventuele toekenning van een schadevergoeding ongetwijfeld rekening houden met de draagkracht van de onderneming. Dat er onrust is rond de bank, is het gevolg van het beleid van de bank. Oorzaak en gevolg moeten niet worden omgedraaid.
Wij zijn meer begaan met de kapitaalbasis en de missie van de certificaathouders dan met die van de bank. De certificaathouders zijn met grote verliezen opgescheept. Met het aanbod van een tientje kan de bank op dezelfde voet verder gaan, maar dat geldt niet voor de certificaathouders.
Een bank is gebaat bij rust en vertrouwen, dus de inspanningen van de bank zouden erop moeten gericht zijn om rust te brengen. Dat zal niet lukken omdat de bank ondanks alle kritiek en protesten onverdroten is verder gegaan op de ingeslagen weg waarbij de certificaathouders op geen enkele manier tegemoet werden gekomen en de mantra “het is heel vervelend, maar wij kunnen niet anders, en beleggen is nu eenmaal niet zonder risico” bleef klinken.
Het is echt een illusie om te verwachten dat alle certificaathouders, die ernstig getroffen zijn door de handelwijze van de bank en zich bedrogen en bestolen voelen, zich zomaar zullen neerleggen bij deze situatie. Niet iedereen wil dat, niet iedereen kan zich dat permitteren.
Dat de bank drie jaar na het loslaten van de NAV als waardegrondslag en het verlaten van het interne handelsplatform eindelijk met een kleine compensatieregeling komt verandert die situatie niet echt. Dat certificaathouders die dit voorjaar afzien van juridische stappen nog geen tientje compensatie per certificaat kunnen krijgen, terwijl de schade het zesvoudige bedraagt, is in onze ogen veel te weinig.
De certificaathouders hebben het eigen vermogen van de bank bij elkaar gebracht. Dat zij vanwege de eenzijdige aanpassing van de spelregels hun aandeel terugvragen is niet onredelijk. Toch doet feitelijk maar een relatief klein deel van de certificaathouders dat ook echt. Als dat betekent dat de bank wat kleiner wordt, hoeft dat niet per se een probleem te zijn. Daardoor valt de bank echt niet om.
8. Draagkracht van de bank
SCTB: Wij hebben ons er als bestuur, in de vertrouwelijke gesprekken die wij met de bank hebben gevoerd, van vergewist dat de bank, vooropgesteld het waarborgen van haar continuïteit, niet meer kan dragen dan wat nu is voorgesteld als financiële tegemoetkoming.
TT: Dit is een herhaling van zetten. Zie ook onze reactie bij 7. Wij zijn er alles behalve van overtuigd dat dit het maximale is wat de bank kon doen richting certificaathouders.
Misschien had de SCTB zich er wat meer van moeten vergewissen hoeveel impact de handelwijze van de bank heeft op de financiële huishouding van de certificaathouders en wat de betekenis is van de beperkte compensatie die de bank nu biedt. Voor veel ernstig gedupeerde certificaathouders is de vergoeding van een tientje niet voldoende om de grote verliezen te compenseren. De bank heeft de certificaathouders met grote financiële problemen opgezadeld. Velen hebben hun pensioenen zien verdampen. Voor hen is de continuïteit van bezit en inkomen ver te zoeken. Had de SCTB zich daarover niet wat meer kunnen bekommeren? Is het waarborgen van de continuïteit van de bank belangrijker dan het waarborgen van (bijvoorbeeld) de pensioenen van de certificaathouders?
9. Uitzonderingsgevallen
SCTB: Het aanbod van de bank is persoonlijk en vrijblijvend. Wij hebben uiteraard begrip voor certificaathouders die op hele specifieke gronden besluiten niet op het aanbod van de bank in te gaan.
TT: Wat zou de SCTB bedoelen met die "hele specifieke gronden"? Deelname aan een gezamenlijke claimprocedure valt daar klaarblijkelijk niet onder. Met certificaathouders die op individuele basis tegen de bank procederen heeft zij geen moeite. Hier wordt een oneigenlijk onderscheid gemaakt tussen individuele en collectieve procedures. Niet iedere certificaathouder is bij machte en (financieel) in staat een individuele rechtszaak te beginnen. Een groepsclaim is daarvoor een goed alternatief. Als de groepsclaim succesvol is en indien daartoe reden bestaat, zal de rechter de schadeloosstelling voor individuele of categorieën deelnemers afzonderlijk bepalen. Dus wat is het verschil?
Waarom zou een individueel opererende certificaathouder wel zijn gelijk mogen halen en een certificaathouder die samen met anderen optrekt dat niet mogen doen? Omdat de gevolgen voor de bank ernstiger zijn? Dat is een merkwaardige redenering. Alle certificaathouders mogen voor hun eigen rechten opkomen en als de rechter vaststelt dat de bank verkeerd heeft gehandeld en een schadeloosstelling toekent, mag de certificaathouder niet worden aangewreven dat deze daarom heeft gevraagd.
10. Stichting als autonome organisatie
SCTB: Een autonome belangenbehartiger van de certificaathouders met oog voor de missie van de bank blijft, ook in de toekomst, waarschijnlijk nog zeer belangrijk. Wij vinden de beschuldiging, die we van een enkele kant hebben gehoord, dat onze Stichting en de bank onder één hoedje spelen, eerlijk gezegd volstrekt ongepast. Iedereen die zich goed heeft georiënteerd op de activiteiten die we sinds de oprichting van onze Stichting in maart 2022 uitgevoerd hebben, zal dat beamen. De feiten spreken voor zich.
TT: Dit is natuurlijk geen argument tegen collectieve procedures. We zouden hier niet op in hoeven te gaan. Maar we stellen wel vast dat de SCTB zich ongeveer net zo opstelt als SAAT. De SAAT heeft statutair een drieledig perspectief. Zij dient de belangen van de bank, de missie en de certificaathouder met elkaar te verzoenen. De SCTB houdt er een tweeledig perspectief opna. Dat is ook in de statuten van de SCTB verankerd.
"De stichting heeft ten doel:
- het bevorderen en het eraan bij te dragen dat de functies die de Triodos Bank
vervult als sociale en duurzame bank behouden blijven;
- het opkomen voor de belangen van de certificaathouders van de Triodos Bank
in termen van inhoudelijke dialoog met de bank."
Zij probeert dus op te komen voor de bank én voor de certificaathouders. Dat is in de huidige situatie, waarin de bank de belangen van de certificaathouders duidelijk ondergeschikt heeft gemaakt aan die van haar continuïteit en missie, een onmogelijke opgave. Dat blijkt wel uit het resultaat van de schikking die zij met de bank heeft getroffen. Alsook uit het feit dat de SCTB zich wil voegen aan de zijde van de bank in de procedure die door bijna 1.200 certificaathouders tegen Triodos is aangespannen.
De SCTB hinkt voortdurend op twee gedachten. Dat maakt het heel lastig om haar positie en handelen te bepalen en te verklaren. Dat lukt in onze optiek dan ook niet goed. Zie deze webpagina over de uitleg die SCTB geeft voor haar poging om tussen te komen c.q. te voegen in onze lopende procedure tegen de bank.